Της Χριστοπούλου Έφης, χημικού εμπειρογνώμονα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας.
Σε συνέχεια του προηγούμενου άρθρου μου τον Σεπτεμβριο 2024, παραθέτω περιληπτικά το ιστορικό του θέματος και σας ενημερώνω για τα τεκταινόμενα στην συνάντηση IOC EXPERT CHEMISTS MEETING στις 8 και 9 Οκτωβρίου 2024.
Όπως έχει αναφερθεί, το θέμα των εκτροπών από το όριο των ολικών στερολών (1000mg/kg) είναι πολύ σημαντικό για την ΕΛΛΑΔΑ, διότι μεγάλες ποσότητες ελληνικών εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων ποικιλίας κορωνέικης (35% του παραγόμενου ελληνικού ελαιολάδου το έτος 2023-24) αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην εμπορία τους, λόγω της περιεκτικότητάς τους σε ολικές στερόλες < 1000mg/kg.
Για το θέμα αυτό, σύμφωνα με το πρωτόκολλο του ΔΣΕ, έγινε μελάτη 3 ετών. Τα αποτελέσματα της μελέτης, η επεξεργασία τους και οι πιθανές λύσεις παρουσιάσθηκαν από την συντονίστρια της σχετικής ομάδας εργασίας Ε. Χριστοπούλου στο IOC COMPOSITION MEETING στις 10 Σεπτεμβρίου. Στην συνάντηση αυτή, αποφασίσθηκε να υιοθετηθεί λύση μόνο για τις ποικιλίες ΚΟΡΩΝΕΙΚΗ και την Ιταλική NOCELLARA DEL BELICE, για τις οποίες είχαν αποσταλεί στοιχεία και έχουν αναλυθεί πολλά δείγματα. Σύμφωνα με την λύση αυτή, το όριο των ολικών στερολών για τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα ποικιλίας ΚΟΡΩΝΕΪΚΗΣ θα είναι 800 mg/kg!
Η απόφαση αυτή παρουσιάσθηκε και στο IOC EXPERT CHEMISTS MEETING στις 8 και 9 Οκτωβρίου 2024. Οι εμπειρογνώμονες χημικοί εξέφρασαν την ανησυχία τους για το γεγονός ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη σύνθεση των ελαιολάδων.
Αντιρρήσεις εξέφρασαν οι Ιταλοί χημικοί εμπειρογνώμονες, διότι στην απόφαση δεν συμπεριελήφθηκε η ποικιλία τους Coratina. Για το θέμα αυτό, βρέθηκε λύση από την Ε. Χριστοπούλου, η οποία αφού ανέλυσε το σκεπτικό της, έκανε την κάτωθι πρόταση.
Πρόταση: Επειδή, η προτεινόμενη λύση στηρίζεται στα αποτελέσματα της 3ετούς μελέτης του ΔΣΕ, μπορεί να δοθεί παράταση ενός χρόνου για την ποικιλία Coratina, η οποία εξετάσθηκε μόνο τα 2 πρώτα έτη της μελέτης. Το ελαιοκομικό έτος 2024-25, η Ιταλία πρέπει να στείλει δείγματα της ποικιλίας αυτής στο ΔΣΕ. Αν επιβεβαιωθούν οι εκτροπές, τότε η ποικιλία αυτή θα συμπεριληφθεί στην προτεινόμενη λύση, χωρίς να περιμένει τα αποτελέσματα της επόμενης τριετούς μελέτης.
Κατόπιν αυτών όλοι οι χημικοί εμπειρογνώμονες λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της τριετούς μελέτης και το γεγονός ότι τα αυθεντικά εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα θα πρέπει να προστατεύονται από την νοθεία, αλλά και να διατίθενται στην αγορά στην πραγματική τους κατηγορία, συμφώνησαν :
- να υιοθετήσει αυτή τη λύση αλλά να συνεχιστεί η μελέτη τα επόμενα χρόνια για να επιβεβαιώσει τις αποκλίσεις των συγκεκριμένων ποικιλιών και ενδεχομένως και κάποιων άλλων ποικιλιών.
- η παρούσα μελέτη να παραταθεί για ένα ακόμη έτος για την ποικιλία Coratina, κατά το οποίο θα αναλυθούν δείγματα της ποικιλίας αυτής
Η προτεινόμενη λύση διατυπώθηκε ώς εξής:
In the limit 1000mg/kg for total sterols in the IOC TRADE STANDARD, an asterisk is added with the note:
* Pending further scientific studies, for monovarietal extra virgin olive oils produced from either the Koroneiki or Nocellara del Belice varieties, the limit for total sterols content is set at ≥800 mg/kg.
Δυστυχώς όμως η απόφαση αυτή δεν θα ισχύσει για το ελαικομικό έτος 2024-25, λόγω των διαδικασιών του ΔΣΕ. Δηλαδή, η απόφαση θα προχωρήσει τώρα για information (πληροφόρηση) στην Σύνοδο Νοεμβρίου του 2024 και θα ψηφισθεί τον Ιούνιο του 2025. Κατόπιν αυτού, θα πρέπει να υιοθετηθεί και από στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ίσως φθινόπωρο 2025).
Στην συνάντηση αυτή, συζήτηση έγινε επίσης και για το πώς θα υπάρχει ιχνηλασιμότητα και θα επιβεβαιώνεται η ταυτότητα των δειγμάτων.
Τα δείγματα πρέπει να είναι μονοποικιλιακά εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα ποικιλίας κορωνέικη ή Nocellara del Belice και θα πρέπει να συνοδεύονται από τα απαραίτητα στοιχεία που θα τεκμηριώνουν ότι προέρχονται από την συγκεκριμμένη ποικιλία. Στα δείγματα αυτά, το όριο των ολικών στερολών θα είναι 800 mg/kg!
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η αίσια έκβαση του θέματος των ολικών στερολών για την Ελλάδα, στηρίχθηκε:
- στην εργασία και τις προσπάθειες στις συναντήσεις του ΔΣΕ μόνο της Ε. Χριστοπούλου, η οποία από το 2012 δεν είναι εκπρόσωπος της χώρας μας (οι εκπρόσωποι της Ελλάδας από τους δημόσιους φορείς δεν είχαν καμμία συμμετοχή) και
- στην αποστολή δειγμάτων ποικιλίας κορωνέικης μόνο από κάποιους ιδιώτες.
Θα ήθελα να τονίσω ότι οι Δημόσοι φορείς πρέπει να ενεργοποιηθούν, ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπισθούν κρίσιμα θέματα για το ελληνικό ελαιόλαδο. Η συμμετοχή ορισμένων ατόμων που διαθέτουν φιλοπατρία αλλά δεν ανήκουν σε Δημόσιο φορέα, είναι παροδική. Τι θα γίνει όταν σταματήσει η συμμετοχή τους;
Τελειώνοντας θα ήθελα να διευκρινίσω (αν δεν έχει γίνει κατανοητό) ότι η λύση που αποφασίσθηκε είναι προσωρινή, δεδομένου ότι στην απόφαση περιέχεται ο όρος ότι η μελέτη θα συνεχισθεί, ώστε να επιβεβαιωθούν οι εκτροπές.
Μέτρα λοιπόν από τις Αρμόδιες Υπηρεσίες πρέπει να ληφθούν από τώρα, ώστε να συγκεντωθεί αυτό το έτος ικανός αριθμός δειγμάτων ποικιλίας κορωνέικης για να αποσταλούν στο ΔΣΕ. Κάθε δείγμα πρέπει να συνοδεύεται από πλήρες πιστοποιητικό χημικής ανάλυσης και να είναι σε 3 συσκευασίες των 250ml.
Ελπίζω οι Αρμόδιες Υπηρεσίες να ανταποκριθούν, ώστε το προνόμιο που απέκτησε η κορωνέικη ποικιλία (όριο ολικών στερολών 800mg/kg) να μην χαθεί.